مخاطب شعارهای «مرگ بر آمریکا» کیست؟

این گزارش، نگاهی است به منظومه‌ی فکری امام خمینی (ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره حقیقت شعار «مرگ بر آمریکا»؛ شعاری که نه تنها در حافظه‌ی تاریخی ملت ایران، بلکه در وجدان بیدار ملت‌های آزاده‌ی جهان، به نماد مقاومت در برابر سلطه تبدیل شده است.

گروه سیاسی خبرگزاری فارس: جنایات اخیر دولت آمریکا در حمایت و مشارکت مستقیم با رژیم صهیونیستی، به‌ویژه در جنگ تحمیلی دوازده روزه علیه ملت ایران و همچنین بمباران مردم بی‌دفاع غزه و نقض فاحش اصول انسانی و بین‌المللی، بار دیگر این حقیقت را یادآور شد که جمهوری اسلامی ایران چرا با چنین ساختاری از سلطه و جنایت مواجهه‌ای تمام‌عیار دارد.در چنین شرایطی، ضرورت بازخوانی فلسفه‌ی اصلی شعار «مرگ بر آمریکا» و تحلیل عمیق دلیل این مواجهه از منظر امامین انقلاب، بیش از پیش دارای اهمیت است.این گزارش، نگاهی است به منظومه‌ی فکری امام خمینی (ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره حقیقت شعار «مرگ بر آمریکا»؛ شعاری که نه تنها در حافظه‌ی تاریخی ملت ایران، بلکه در وجدان بیدار ملت‌های آزاده‌ی جهان، به نماد مقاومت در برابر سلطه تبدیل شده است.جمهوری اسلامی با مردم آمریکا دشمنی نداردامام خمینی(ره) در ۲۵ آذر ۱۳۵۸ و در بحبوحه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، درباره فلسفه شعار «مرگ بر آمریکا» جمله‌ای کلیدی بیان کردند که همچنان یکی از روشن‌ترین اسناد تفسیر این شعار در تاریخ انقلاب اسلامی است: «این ملتی که فریاد می‌زنند مرگ بر آمریکا، مقصودشان کارتر است. ملت آمریکا که به ما کاری نکرده.»همین جمله، سنگ‌بنای نگاهی است که بعد‌ها در منظومه‌ی فکری رهبر انقلاب اسلامی با شفافیت و استدلال عمیق‌تری تبیین شد.

رهبر انقلاب در سال ۱۳۶۶ یعنی در دوران ریاست جمهوری‌شان و در بحبوحه جنگ تحمیلی در مصاحبه‌ای با یک رسانه آمریکایی به وضوح اعلام کردند که ملت ایران دشمن مردم آمریکا نیست، بلکه مشکل اصلی با دولت و ساختارهای حاکم بر آن کشور است: «ما با مردم آمریکا هیچ‌گونه مسئله‌ای نداریم. ما ملت آمریکا را — یعنی شماها را — یک ملت باهوش، عالم، پرکار و جدی می‌دانیم و هیچ دلیلی ندارد با آمریکایی‌ها مسئله‌ای داشته باشیم؛ اما متأسفانه دولت شما با ما خصمانه برخورد کرده است و اعتماد ما را سلب کرده است.»

این نکته در بیانات سال ۱۳۹۷ نیز به شکل شفاف‌تری مطرح شده است: «گله میکنند که چرا ملّت ایران میگویند «مرگ بر آمریکا»؛ اوّلاً بنده این را برای حضراتِ بزرگان آمریکایی روشن کنم؛ مرگ بر آمریکا یعنی مرگ بر ترامپ و جان بولتون و پمپئو! مرگ بر اینها یعنی مرگ بر سردمداران؛ ما به مردم آمریکا کاری نداریم؛ مرگ بر آمریکا یعنی مرگ بر شما چند نفر و آن گروهی که دارید اداره میکنید کشورتان را، مراد این است؛ حالا در این دوره اینها هستند، در دوره‌ی دیگر هم دیگران؛ بحث ملّت آمریکا نیست. ثانیاً تا وقتی که دولت آمریکا و رژیم آمریکا همین شرارت، همین دخالت، همین خباثت، همین رذالت را در اعمال خودش دارد، این مرگ بر آمریکا از دهان ملّت ایران نخواهد افتاد.» (۱۳۹۷/۱۱/۱۹)رهبر انقلاب همچنین درباره مفهوم دقیق این شعار گفتند: «این شعارِ «مرگ بر آمریکا» به معنای [مرگ بر] ملّت آمریکا نیست. مصداقش را بنده در نوزدهم‌ بهمن معیّن کردم که مراد کیست؛ حالا عرض می‌کنم که «مرگ بر آمریکا» یعنی مرگ بر سلطه‌گری، مرگ بر تجاوزگری، مرگ بر دست‌درازی به حقوق ملّتها؛ معنایش این است. یک حرکت روشنفکرانه، آگاهانه، انسانی و پُرمعنا و پُرمضمون را مردم با این شعار در همه‌ جای کشور انجام دادند، که واقعاً جای سپاسگزاری است.» (۱۳۹۷/۱۱/۲۲)

فلسفه ظهور شعار مرگ بر آمریکاایشان در سال ۱۴۰۱ تاکید کردند که دشمنی و ضربه‌های آمریکا به ایران پیش از تولد شعار «مرگ بر آمریکا» وجود داشته و این شعار واکنشی منطقی و تاریخی است: «بعضی‌ها می‌گویند «مرگ بر آمریکا» می‌گویید، آمریکایی‌ها با شما دشمنی می‌کنند؛ من می‌گویم نه، در آن روزی که آمریکایی‌ها دشمنی را شروع کردند یعنی در بیست‌وهشتم مرداد، در ایران هیچ‌کس مرگ بر آمریکا نمی‌گفت امّا آنها ضربه‌ی خودشان را زدند؛ ضربه‌ی آنها ناشی از «مرگ بر آمریکا» نیست. بعد که ضربه زدند در شانزدهم آذر همان سال دانشجوها در دانشگاه تهران گفتند مرگ بر آمریکا؛ مرگ بر آمریکا یادگار شانزدهم آذر است؛ از آن وقت گفته شد مرگ بر آمریکا؛ آمریکایی‌ها قبل از آن، ضربه را زده بودند.» (۱۴۰۱/۰۸/۱۱)

جهانی شدن شعار مرگ بر آمریکاایشان در سال ۱۳۸۷ توضیح دادند که گسترش شعار «مرگ بر آمریکا» در بسیاری از کشورها، نتیجه مستقیم حرکت و بیداری ملت ایران است: «اینی که شما میبینید امروز در خیلی از کشورها صدای مرگ بر آمریکا بلند میشود، این چیز جدیدی است؛ این مخلوق حرکت ملت ایران است. چنین چیزی وجود نداشت. اینی که شما میبینید امروز در همه‌ی دنیا، چه در کشورهای اسلامی، چه حتّی در کشورهای اروپائی، سیاست آمریکائی منفورترینِ سیاستها و سران کشور آمریکا منفورترینِ سیاستمداران دنیا هستند، این ناشی از این حرکت عظیم ملت ایران است. اینجا بود که اول، شاخِ ابرقدرتىِ ابرقدرتها را شکست، نظام سلطه را به چالش طلبید. چرا؟ چرا قدرتهای بزرگ مثل آمریکا و دیگران با کشورهائی که همیشه سلطه‌پذیر بودند، باید از موضع قدرت حرف بزنند؟ توی ایرانِ خود ما سران ذلیلِ روسیاهِ رژیم طاغوت، برای تصمیم‌گیریهای مهمشان اقدام نمیکردند، مگر اینکه قبلاً با سفیر آمریکا و سفیر انگلیس در ایران مشورت کنند. چرا؟ چرا یک ملت با توانائیهای خود، با ذخائر فرهنگی و مادی و معنوی خود، بایستی تابع و تسلیم یک قدرت بیگانه شود؟ چرا؟ این «چرا» را اول، انقلاب اسلامی گفت.» (۱۳۸۷/۰۴/۰۴)

لبخندهای دیپلماتیک نباید حقیقت خصومت آمریکا را پنهان کندرهبر انقلاب در سال ۱۳۹۴ به ماهیت دوگانه رفتار آمریکا در مذاکرات و سیاست‌های خصمانه آن اشاره کردند: «سیاستمداران آمریکایی اعتراض میکنند که چرا در راه‌پیمایی‌های ایران و در اجتماعات ایران، مردم میگویند «مرگ بر آمریکا». خب [وقتی] شما این‌جوری عمل میکنید، میخواهید مردم ایران چه بگویند؟ این گذشته‌ی شما است، این سابقه‌ی شما است، این [هم] رفتار امروز شما است. دشمنی شما حتّی بدون پرده‌پوشی است. بله، در دیدارهای خصوصی لبخند میزنند، دست میدهند، حرفهای چرب‌ونرم میزنند، زبان خوش به کار میبرند؛ [امّا] این مربوط به دیپلماسی دیدارهای خصوصی است؛ اهمّیّتی ندارد، ارزشی ندارد، تأثیری در واقعیّت ندارد. واقعیّت این است که قرارداد را ببندند، مذاکرات را بکنند، دو سال چک‌وچانه بزنند، بعد که قضایا تمام شد بگویند حالا ما نمیگذاریم، و تهدید کنند که میخواهیم تحریم جدید بگذاریم برای اینکه سرمایه‌گذار خارجی بترسد، واهمه کند و نزدیک نیاید؛ تصریح هم میکنند به این! آمریکا این است؛ در مقابل این دشمن نمیشود انسان چشم خود را ببندد، نمیشود انسان حمل بر صحّت بکند.» (۱۳۹۴/۱۱/۲۸)

نگاه ظاهربینانه به شعار «مرگ بر آمریکا» اشتباه و سطحی‌نگرانه استایشان در ۱۹ دی ۱۴۰۰ در نقد رویکردهای سطحی و ظاهربینانه نسبت به این شعار فرمودند: «اینکه حالا بعضی‌ها بگویند چرا شما با آمریکا مخالفت می‌کنید، چرا می‌گویید «مرگ بر آمریکا»، به نظر ما ظاهربینانه است، سطحی‌نگری است؛ عمق قضیّه همین است که طبیعت استکبار، با پدیده‌ای مثل جمهوری اسلامی که همه چیزش از دین است، مربوط به تفسیر علمای دین و یک حرکت دینی است، طبیعتاً مخالف است.»

هرچه فریاد دارید سر آمریکا بکشیدهمچنین امام خمینی(ره) فرموده‌اند: «در هر صورت کلی قضیه را باز من تکرار می‌کنم که بدانید شما با یک قدرتی مواجه هستید که اگر یک غفلت بشود مملکتتان از بین می‌رود. غفلت نباید بکنید. غفلت نکردن به این است که همه قوا، هرچه فریاد دارید سر [امریکا] بکشید. هرچه تظاهر دارید بر ضد آن بکنید. هر عملی دارید، عمل مثبت را، [بر ضد] آن کنید.» جلد 11 صحیفه امام - صفحه 121