از وقایع بسیار مهم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، اشغال لانة جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام است؛ واقعهای که امام خمینی(ره) از آن با عنوان «انقلابی بزرگتر از انقلاب اول» یاد کردند. مواضع ایشان دربارة آمریکا و آن حادثه، بسیار روشن و قاطع است، لقب «شیطان بزرگ» را پس از 13 آبان 1358 به آمریکا دادند. امام خمینی(ره) نه بهعنوان «بهانه» - که برخی مدعیاند- بلکه به عنوان استراتژی اساسی نظام جمهوری اسلامی در مقابله با استکبار و ظلمستیزی، از این واقعة مهم بهره گرفتند، و تا پایان عمر بابرکت و شریفشان باشدت بر آن پای فشردند و این واقعه و یاد و جهتگیری صحیح آن را حفظ کردند. ایشان اشغال لانة جاسوسی را بهعنوان سرآغاز بُعد مبارزة بینالمللی با ریشة مفاسد در جهان، بزرگ شمردند.
با وجود این بیانات و تبیین مسئله؛ این واقعه، هم از سوی آمریکاییها که یک سوی آن قرار دارند و هم از سوی برخی عوامل اشغال کنندة لانه و بعضی از جریانها و اشخاص سیاسی، مورد تحریف و تردید قرار گرفته است.
در درون کشور برخی جریانها از جمله لیبرالها و ملیگرایان، همچون نهضت آزادی و بازرگان در رأس این نهضت، ابوالحسن بنیصدر و جناح جبهة ملی، به دلیل افشاگریهای ارتباط آنان با سفارت و عناصر اطلاعاتی آمریکا، و ضربه خوردن به حیثیت سیاسی و ساقط شدن از قدرتشان، از ابتدا و کمی بعد از اشغال لانه، به ضدیت و مخالفت با این اقدام برخاستند. بعدها جریانهای پیوسته یا مرتبط با لیبرالها از درون حاکمیت، بهخصوص تعدادی از عناصر لانة جاسوسی که به دلایلی رویکرد جدیدی در قبال مسائل نظام از جمله ارتباط با آمریکا پیدا کرده بودند، به روایتها و توجیهاتی از این حادثه پرداختند که یا اصل آن را زیر سؤال میبرند و یا تداوم تقابل با خصلت استکباری آمریکا و لزوم مقاومت در برابر خواستههای زیادهخواهانة او را مورد خدشه قرار میداد.
شناخت چرایی اتخاذ این مواضع و بیان این نقطه نظرها بهخصوص از سوی معدود از کسانی که یک روز از دیوار سفارت آمریکا بالا رفته و مهمترین واقعة انقلاب را رقم زده و هیمنة آمریکا را در جهان فرو ریختند، ولی امروز تردیدشان و ندامتخواهی میکنند، بهخصوص برای جوانان بسیار ضروری است. جلوگیری از «تحریف» واقعیتها خصوصاً اتفاقات دهه شصت برای حافظه تاریخی ملت و شکست سایر توطئههای آمریکا از جمله «تحریم»، شناخت این حادثه و ابعاد آن و مواضع گروه «پشیمان»ها را الزامی مینماید.
این کتاب در چهار فصل به بررسی موضوعات ذیل پرداخت است:
1- سابقه آمریکا در ایران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا اشغال لانة جاسوسی.
2- چگونگی اشغال لانة جاسوسی، روند اطلاع یابی و حمایت امام خمینی از آن، ماجرای طبس و ادامه گروگانگیری.
3- سرنوشت دانشجویان پیرو خط امام، عوامل تغییر مواضع در برخی از این دانشجویان.
4- تداوم انگیزههای تصرف لانة جاسوسی پشیمانی و توبه یا ایستادگی؟
در پیوستها هم متن بیانیه الجزایر و همکاری موسسه نظر سنجی آینده با بیگانگان درج شده است.