اگر بگوییم ارزش انسان به بینش اوست، سخن به گزاف نگفته ایم. چه بسیار تلاشگرانی که هزینهی سنگین تلاش را میپردازند، اما اگر نگوییم بد نصیب، بی نصیب می مانند.
بنابه فرمودهی مولایسخن حضرت علی علیهالسلام؛ نتیجهی تلاش اینها مثل نتیجهی تلاش خر آسیاب است. "المتعبد بغیرعلم کالحمار الطاحونه یدور و لایبرح من مکانه." راه را طی میکنند، امّا در جا و به دور خود. چرا که چشمانشان بسته است. این است سزای کور چشم حرکت کردن! پس وای به حال کسانی که کوردل حرکت می کنند.
تاریخ تجربهي تلخ فراوان دارد از عوام و خواص بیبصیرت. بعضیها به اشتباه بصیرت را با سواد اشتباه می گیرند و هر آدم با سوادی را انسان بصیر و بی سوادان را فاقد بصیرت می شمارند. هر چند خود تاریخ به کرّات پاسخ اینها را داده، اما پاسخ زیبای امام خمینی هم در این خصوص خواندنی است. "اگر دانش باشد؛ بدون بينش اخلاقي و بينش نفساني و الهي، اين است كه بشر را به هلاكت ميرساند. انبيا هم آنقدري كه در تربيت پافشاري ميكردند و آنقدري كه مردم را سوق مي دادند به اين كه مهذب باشند، آنقدر سوق نمي دادند به علم. سوق به تهذيب بيشتر از اوست. براي اين كه فايده ی او بيشتر است. البته علم هم يك چيزي است كه مورد نظر همه بوده و هست، لكن اينها بايد با هم باشند. اينها دو بالي هستند كه اگر يك ملتي بخواهد پرواز كند طرف سعادت، با دو تاي اينها بايد پرواز كند، يكي اش كه ناقص باشد، نميشود".([1])
[1] - صحيفهي نور، ج 17، ص 21، تاريخ: 28/6/1361