راهکارهاي پیشنهادی برای ترويج فرهنگ كتابخواني

معرفي كتاب توسط شخصيتهاي نظام و حوزه‌ها

معرفي كتاب توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي بواسطة تقريظها و حمايت از فرهنگ كتابخواني در مناسبتها و ديدارها، يكي از مهمترين و اثرگذارترين برنامه‌ها در تشويق انس مردم با كتاب بويژه كتابهاي سالم، مفيد و آگاهي بخش است. اين رويّه از سوي شخصيتهاي نظام بويژه مراجع و علماي بزرگ حوزه‌هاي علميه در مناسبتها و ديدارها، انجام شود، بطور قطع در رواج فرهنگ كتابخواني گشايش و رونق و تغيير رفتاري گسترده و عميق را شاهد خواهيم بود و قطعاً بازار توليد و نشر كتاب بيش از هر زماني به سوي كتابهاي سالم و مورد نياز مسائل مهم انقلاب اسلامي، روي خواهد آورد.

محلهاي نماز جمعه، مركز نمايش كتابهاي خوب

یک مسئله در همین سبک زندگی و عادات و روشهای خوب زندگی، مثلاً حالا کتاب‌خوانی [است‌]. البتّه در این گزارشی که فرمودند، یک اشاره‌ای به این معنا هست، منتها این خیلی مهم است که ما مردم را، جوانها را وادار کنیم به کتاب‌خوانی. کتاب خواندن خیلی مهم است؛ کتاب خوب را هم معرّفی کنید. حتّی بنده تصوّر میکنم -حالا البتّه این را باید آقایانی که مسئول هستند، جوانبش را بررسی کنند- و فکر میکنم خوب است که محلهای نماز جمعه، مرکز نمایش کتابهای خوب و کتابهای روز و کتابهای مطلوب باشد؛ که بیایند ببینند این کتابها هست، اگر میخواهند از همانجا یا از جای دیگر تهیّه کنند.

تشكيل تيمهاي مطالعاتي

پيشنهاد تشكيل تيمهاي مطالعاتي هم در مدارس، هم در مساجد و هم در سطح محله و فاميل امكان انجام آن هست. در اين طرح دو يا چند نفر از همفكران و علاقمندان به موضوعات علمي، اجتماعي، فرهنگي و ... گروهي تشكيل داده و به مطالعه كتب مربوط به موضوع مورد علاقه مي‌پردازند و پس از پايان مطالعه و تدوين، آن را در اختيار ديگر دوستان، همكلاسي‌ها و افراد فاميل قرار مي‌دهند. اين اقدام، علاوه بر نتايج مثبت افزايش آگاهي و استفاده از فرصت، موجب تشويق ديگر افراد براي اقدام مشابه مي‌شود.

پيوند زدن كتابخواني با درس دانش آموزان

در كتابهاي درسي دانش آموزان، مطالب تاريخي، اجتماعي، علمي، ادبي و اسامي شخصيتها و وقايعي هست كه مي‌توان با خريد كتابهاي مفيد در آن موضوعات، نظر دانش آموزان را جلب كرد تا در آن موضوع مطالعه خارج از درس بكنند و آگاهي خود را بالا ببرند و در كلاس آنها را به معلم و دانش آموزان ديگر هم انتقال دهند. اين كار هم مي‌تواند توسط معلمين و هم والدين دانش آموزان انجام شود.

تبليغ كتاب با انتخاب جملات مهم آن و نصب در تابلو

در محل كارتان يا در منزل مي توانيد يك تابلوي كوچك ( جنس آن مهم نيست ) نصب كنيد و جملات مهم و جذّاب و پر معنا را از كتابي كه مطالعه مي كنيد انتخاب كرده روي تابلو بنويسيد.زير جمله ها نام كتاب و مشخصات آن را هم بنويسيد.بستگان يا همكاران اگر طالب آن شدند براي تهيه كتاب دچار مشكل نشوند و بدانند از كجا بايد تهيه كنند.اگر تصوير كپي جلد را هم در تابلو نصب كنيد خيلي تأثير گذارتر خواهد شد.

بازديد از نمايشگاههاي كتاب

به مناسبتهاي مختلف ، مثل هفته دفاع مقدس ، هفته كتاب، دهه فجر، ماه مبارك رمضان و مانند آنها ، نمايشگاههاي بزرگ و كوچك تشكيل مي شود. يا در استانها نمايشگاههاي بزرگ كتاب تشكيل مي گردد. خوب است دست خانواده را گرفته و به بازديد از اين نمايشگاهها برويد. آشنا شدن با كتابهاي مختلف و خريد كتابهاي مورد نظر و لازم ، زمينه را براي مطالعه افراد خانواده فراهم مي كند.

تبليغ غير مستقيم كتابخواني

مي توانيد به جاي توصيه به كتابخواني به اطرافيان و خانواده خود بطور غير مستقيم آنان را دعوت به كتابخواني كنيد. به اين شكل در اوقات فراغت و وقتهاي مرده مثل زمان تبليغات تلوزيون يا در مترو و اتوبوس ، كتاب مفيد و مناسبي را باز كرده به مطالعه مشغول شويد. باور كنيد همين مساله سبب جلب توجه ديگران شده به زبان بي زباني به آنان فهمانده مي شود كه از اوقات فراغت خود براي مطالعه و افزايش آگاهيهاي مفيد، استفاده كنند.

خواندن کتاب در خانواده در مناسبتها

در مناسبتهايي كه در تقويم ما كم نيست ، كتابهاي مربوط به آن مناسبت را تهيه و در منزل به مطالعه و خواندن آن بپردازيدو فرزندان خود را به خواندن آنها تشويق كنيد. باين ترتيب اولاُ : آگاهي آنها رانسبت به آن مناسبت بالا مبريم . ثانياُ : باورهاي فرزندانتان را تعميق و مستدل مي كنيد . ثالثاُ : آنها را به كتابخواني با هدف تشويق مي نماييد. مثلاُ 17 دي روز كشف حجاب رضاخاني است . چه خوب است كتاب مناسب را تهيه كنيد و يا دهه فجر كه پيروزي انقلاب اسلامي است ، كتابهاي مناسب را تهيه نماييد. موفق باشيد.

معرفي الگوها در كتابخواني

الگوها ، در ايجاد و شوق ، بويژه در كودكان و نوجوانان ، بسيار مهم هستند. شما مي توانيد از اهتمام علما ، دانشمندان و شهدا به مساله كتابخواني ، قصه هاي خوبي براي آنها بيان كنيد و آنان را به سوي مطالعه كتاب سوق و شوقشان را زياد كنيد. موسسه قدر ولايت كار شما را راحت كرده است . كتاب " غذاي روح بايد سالم باشد" ، قصه هاي اهتمام و تلاش علما را براي پيدا كردن كتاب و مطالعه آن را جمع آوري و ارائه كرده است . كتاب " مطالعه ، كتابخواني " ، خاطرات تلاش و جديت شهدا دفاع مقدس را در امر كتابخانه و كتابخواني گرد آوري نموده است.

سپردن نگهداری از کتابهای موجود در کتابخانه های خانوادگی به فرزندان

كتابهاي موجود در كتابخانه هاي خانوادگي ، معمولا پس از چند بار استفاده ، آسيب مي بيند ويا به مرور زمان ، گردخاك زيادي روي آنها مي نشيند . واگزاري مسئوليت مرمت كتابها و آسيب ديدگيهاي جزيي آنها ، جلد كردن براي محافظت از آنها ، غبار روبي از قفسه ها و كتابها ، به كودكان و نوجوانان ، از يك طرف آنان را به اهميت حفظ و نگهداري كتابها واقف مي سازد و از طرف ديگر ، ارتباط آنان با كتاب و تورق و مطالعه آنها را بيشتر مي نمايد. مسئوليت دهي به بچه ها براي نگهداري كتابها و كتابخانه ة يكي از راههاي ايجاد انگيزه و شوق در آنان به امر كتاب و كتابخواني مي باشد.

ياد دادن كتاب نويسي و كتاب سازي

ياددادن كتاب نويسي وكتاب سازي به بچه ها در خانواده ومحيطهاي آموزشي بويژه آمادگيها و دبستان ، مي تواند در انگيزش ، علاقه ي كودكان و نوجوانان به مساله مطالعه كتاب و نويسندگي موثر باشد. ثبت نقاشي ها و شعرها و نوشته هاي كودكان به نام آنها و تاريخ زدن و ذخيره كردن آنها و سپس دادن مجموعه به كودك براي جلد سازي و طرح  جلد آن .در واقع يك كتاب از آثار او مي سازد .طرح اين اثر در مجموعه خانوادگي و محيط آموزش  در تشويق كودك و ساير كودكان به كتاب خيلي موثر خواهد بود . به كودك ياد بدهيد كه جملات ، نقاشي هاي مهم را

بازديد از كتابخانه هاي عمومي و موزه ها

يكي از نقاط ديدني خود را در مسافرتها ، سرزدن و بازديد از كتابخانه هاي عمومي ومهم شهر ، كتاب فروشي هاي معتبر و موزه ها قرار دهيد. اين مساله در تحريك وتشويق همراهان بويژه كودكان و نوجوانان به امر كتاب وكتابخواني بسيار مؤثر است . غالبآ ديدن كتابخانه هاي عمومي و بزرگ مثل كتابخانه آيت اله العظمي نجفي مرعشي در قم و كتاب فروشي هاي معتبر و موزه هايي كه كتب قديمي را نگهداري مي كنند ، در برنامه مسافرتها ديده نمي شود . بازديد از اين اماكن علاوه بر آشنايي با آثار و سوابق تاريخي ، در گرايش به كتاب و مطالعه مؤثر است.

ارتباط کتابخانه­ های مدرسه و مسجد با یکدیگر

يكي از معلمان با سابقه مي گفت : مدرسه ما نزديك مسجد بود . اين مسجد كتابخانه داشت . به دانش آموزان گفتم كه هر كس عضو كتابخانه بشود و كتاب مطالعه كند ، نمره ويژه اي نزد من خواهد داشت كه به نمره امتحاني او اضافه مي كنم . بعد به متصدي كتابخانه مسجد هم گفته بودم كه اسامي بچه ها و كتابهايي كه گرفته و مطالعه كرده اند را به من بدهد. اين معلم با سابقه مي گفت : تمام بچه ها عضو كتابخانه شدند و كتابهاي زيادي را مربوط به درس و غير درسي مطالعه كردند و بسيار علاقمند به كتابخواني شدند. البته انس بچه ها با مسجد از دستاوردهاي اين ابتكار خوب است و اينكه به كتابخواني از طريق مسجد علاقمند شده اند.

اختصاص ساعت مطالعه عمومي

قرار دادن يك ساعت مشخص در خانواده براي مطالعه جمعي روي يك كتاب مشخص و بحث روي محتواي كتاب‌‌ ، ولو يك فصل يا بخشي از كتاب ، در تشويق افراد خانواده به كتابخواني بسيار مؤثر است . بويژ اگر اين مطالعه و بحث همراه با خلاصه گويي و خلاصه نويسي  و نيز اهداء جايزه همراه باشد ، تاَثير آن را دو چندان خواهد ساخت.

مسابقة کتابخوانی

یکی ازراههای ترویج فرهنگ کتابخوانی و ارتقای آگاهیهای دینی ، اجتماعی و سیاسی. می توانید هم در سطح فامیل مسابقه بگذارید و چند سوال از یک کتاب مطرح کنید تا آنان پاسخ بدهند و سپس جایزة آنان را کتاب اهداء کنید و هم می توانید در بین افراد خانوادة خود هر چندگاه سوالی از یک کتاب طرح کنید و به پاسخ صحیح کتاب هدیه کنید.این طرح را می توانید در سطح پایگاه بسیج ، مسجد و محل خود با جلب نظر امام جماعت مسجد ، انجام دهید.فکرنکنید این کار کوچک است.کار برای خدا با نیّت خالص ، کوچک نیست و خداوند به آن تأثیر و برکت زیادی عنایت خواهد کرد.

در مناسبت ها کتاب هدیه کنیم

در طول سال مناسبتهای زیادی داریم که معمولاً در آن مناسبت هدیه داده می شود.مرسوم ترین آنها روز تولد است.تولد مادر ، پدر ، همسر ، اولاد ، خواهران و برادران و دوستان ، همینطور روز زن (برای مادر،خواهروهمسر) یا روز پدر (برای پدروبرادر). اگر به جای هر هدیه ای ، کتاب مناسب و مورد نیاز برای فرد مورد نظر را تهیه و همراه یک شاخه گل به او هدیه بدهیم ، خدمت و لطف بزرگی در حق او کرده ایم. چرا که کتاب ، یعنی تجربه و حاصل عمر نویسنده که می تواند یک دوست همیشگی و بدون منت برای کسی که به او هدیه می دهیم باشد.البته کتاب سالم و مفید نه هر کتابی.

امانت دادن کتاب

کتابهای خوبی را که خریداری و مطالعه می نماییم ، به دوستانمان هدیه بدهیم.مخصوصاً اگر بدانیم دوستمان در تنگدستی نمی تواند کتاب بخرد ، یا اینکه چندان اهل مطالعه نیست.درواقع باامانت دادن کتاب به او کمک می کنیم تا به مطالعه علاقه مند شود یا جبران تنگدستی او بشود.در عین حال از خاک خوردن کتاب در کتابخانه جلوگیری می کنیم و در ترویج فرهنگ کتابخوانی سهیم می شویم ، چطور است؟؟

خرید کتاب در سبد خرید خانوار

سعی کنید با توجه به تمکّن های خانواده ، حداقل در هر ماه ، یک کتاب ، حتی کتاب ارزان اما مورد نیاز را خریداری و به خانواده توصیة مطالعه آن را بنمایید ، یا این که خود یا یکی از اعضای خانواده آن را مطالعه و محتوای آن را برای بقیه اعضاء خانواده نقل کرده و روی آن بحث شود. مزایای این کار عبارتند از : 1- ترویج فرهنگ کتابخوانی و بحث روی مطالب کتاب 2- عادت کردن به خرید کتاب و ورود کتاب به عنوان یک نیاز در سبدخانوار 3- انتقال این رویه به سایر اعضاء خانواده و بستگان و آشنایان

تحقیق و مطالعه و کنفرانس بجای انشاء نویسی

در زنگ انشاء یا در ساعتهایی که می توانید در کلاس کنفرانس بدهید و موضوعی را تحقیق و مطرح کنید ؛ سعی کنید بخشی از یک کتاب مفید ، یا خاطره ای از خاطرات رزمندگان را در انشای خود یا موضوع کنفرانس و تحقیق خود بگنجانید و همکلاسی های خود را ترغیب کنید تا نسبت به تهیه کتاب و مطالعه تمام مطالب و خاطرات آن اقدام کنند. این کار را در هر مناسبتی می توان انجام داد ، حتی در مباحث و مکالمات دونفری و چند نفری هم سعی کنید ناقل قسمتهای خلاصه و مفید کتابهای خوب باشید و آدرس آن را به دوستانتان بدهید

اهداء کتاب به کتابخانه های عمومی

اهداء کتاب به کتابخانه های عمومی از جمله کتابخانه مساجد ، مدارس و پایگاههای مقاومت ، حسنه ماندگار است که چند مزیّت مهم دارد : اول اینکه از ، راکد و بلااستفاده ماندن کتاب در خانه جلوگیری می شود. دوم اینکه از این کتابها ، نفرات بیشتری در کتابخانه ها استفاده می کنند و شما از ثواب آن بهره مند می شوید. سوم آن که ، کتابخانه های عمومی احتیاج به صرف بودجه کلان برای خرید کتاب نمی کنند. چهارم آن که باعث رونق کتابخانه های عمومی و ارتقاء سطح کتابخوانی و مطالعه می شوید. معامله از این پرسودتر؟

فرهنگ کتابخوانی در مساجد

بیش از 60هزار مسجد در سراسر کشور وجود دارد.از امام جماعت مساجد بخواهید در مورد کتاب ، فرهنگ کتابخوانی و معرفی کتابهای خوب در مناسبتهای مختلف برای شما صحبت کنند.مثلاً در میلاد حضرت زهرا (س) و روز زن یا در 13 رجب (روزپدر) ، سوم خرداد (روزمقاومت) ، 13 آبان (روز مبارزه بااستکبارجهانی) ، کتابهای مناسب را معرفی کنند و در صورت امکان برای برای کتابخانه مساجد و مطالعه شما ، این کتابها را تهیه نمایند ، هم شما در تبلیغ کتابخوانی سهمی خواهید داشت و هم ائمه جماعات در این امر مهم که خواست رهبری است ، مشارکت خواهند کرد.

احیاء سنت قصه گویی

احیاء سنت قصه گویی برای فرزندان ، خواهران و برادران کوچکتر خود در شبها و مناسبتها از راههای ترویج کتابخوانی است که مقام معظم رهبری هم بر آن تأکید کرده اند.اگر قصه گویی از روی کتاب مناسب خوانده شود بهتر است. استفاده از شیوه های سمعی و بصری در مطالعه کتاب ، خصوصاً یرای کودکان و خردسالان مؤثرتر است ، از طرفی خواندن کتاب برای آنان موجب برقراری نوعی ارتباط عاطفی نیز می باشد.

احیای فرهنگ کتابخوانی با صحبت در مورد کتابهای خوب و مفید

در مدرسه با همکلاسی ها ، در محیط کار با همکاران ، در تجمعات فامیلی با بستگان در مورد کتابهای خوب و مناسب صحبت کنید و کتابهای مفید و سالم را معرفی و تشویق به مطالعه نمایید.ضمناً در اوقات فراغت در منزل ، همچنین در زمانی که تلویزیون برنامه های تبلیغاتی بین سریالها و فیلمها را پخش می کند ، با دست گرفتن یک کتاب ، فرهنگ مطالعه در اوقات به اصطلاح مرده را ، احیا کنید.

جلوگیری از اتلاف وقت

در مسافرتهای با وسیله نقلیه شخصی و قطار می توانید کتابهای خوب و مفید را همراه داشته باشید و آن را برای همسفران بخوانید.هم جلوی اتلاف وقت گرفته می شود و هم آگاهی همگان بالا می رود.از غیبت هم جلوگیری می شود.

تشکیل مجمع کتابخوانی

یکی از راه های تحقق مطالبه رهبرمعظم انقلاب اسلامی در خصوص جدی گرفتن مطالعه از سوی مردم و انس بیشتر آنان با کتاب ، تشکیل حلقه های کتابخوانی است.این عمل توسط جوانان متدین و مؤمن قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اجرا می شد.درخاطرات مربوط به شهدای دفاع مقدس هم به فراوانی به این مسأله برمی خوریم. در این روش ، مبادله کتاب ، معرفی کتابهای خوب و سالم ، بحث و بررسی پیرامون محتوای کتابها ، ارتباط با نویسنده و ناشر کتاب جهت انتقال نقطه نظرات چه مثبت و چه اصلاحی ، انعکاس موارد منفی کتابها به مسئولین ذیربط در وزارت فرهنگ و ارشاد برای برخورد با ناشر و نویسنده مطمع نظر است.